Embuild doet overheden aanbevelingen om bouwsector uit het slop te halen

Dit jaar ging de bouw er met 0,3 procent op achteruit, en voor volgend jaar zal de groei met 0,2 procent zeer beperkt zijn. De woningbouw kreeg dit jaar een harde klap, met een krimp van 7,1 procent, en ook de woningrenovaties vielen sterk terug.  Beide subsectoren zullen het ook komende jaren hard te verduren krijgen, vooral als gevolg van de gestegen kosten voor het bouwmateriaal en de hogere rentes voor leningen.

De omvang van de niet-residentiële bouw is met 2,8 procent gedaald in 2023, al verwacht de sector een licht herstel in 2024. De niet-residentiële renovaties deden het dan weer wel goed dit jaar, maar daar wordt dan weer een krimp van -1,8 procent verwacht in 2024. 

Infrastructuurwerken hadden wel de wind in de zeilen en tekenden een groei van 4,9 procent op. In 2024 blijft deze subsector het goed doen, goed voor 3,9 procent groei komend jaar. Volgens Embuild is dit vooral een effect van de nakende lokale verkiezingen, waarop gemeentebesturen anticiperen door grootschalige infrastructuurwerken door te voeren. Na de lokale verkiezingen, in 2025, worden al heel wat minder infrastructuurwerken gepland.

Europees moet er volgens Embuild daarom bijvoorbeeld ingezet worden op het uitwerken van een duurzaam investeringskader voor de financiering van duurzame bouwprojecten. Deze 'taxonomie' moet op die manier beter aansluiten bij de technische en economische realiteit op het terrein. Ook een Europese Kruispuntbank van Sociale Zekerheid en Ondernemingen is volgens Embuild noodzakelijk. 

Enkel op die manier kunnen inspectiediensten gewapend worden om sociale fraude tegen te gaan, de voorwaarden voor detachering (het uitlenen van werknemers aan een ander bedrijf, red.) te controleren en de correcte uitbetaling van sociale bijdragen controleren. Ten slotte moet Europa werk maken van nieuwe investeringsplannen om de klimaatdoelstellingen te behalen.

Federaal moet de aangepaste btw-regeling op sloop- en heropbouw, die deze legislatuur omwille van budgettaire redenen werd beperkt tot particulieren, opnieuw onderwerp worden van onderhandelingen. Die maatregel afbouwen remt volgens Embuild de renovatie af van het sterk verouderde Belgische woningpark. 

"De inperking van het verlaagde btw-tarief schiet tekort voor de noodzakelijke uitbreiding en vernieuwing van ons sterk verouderd woningpark", zo duidt Embuild-CEO Niko Demeester. "De komende jaren moeten we immers 225.000 extra wooneenheden realiseren om aan de groeiende woonbehoefte te voldoen."

De federale regering moet ook de investeringen verhogen in de bouw, van de huidige 2,7 procent van het bruto binnenlands product naar 3,4 procent van het bbp, red. Embuild hoopt dat er zowel in 2029 en 2034 nieuwe globale overheidsinvesteringen komen, wat voor de federale regering een stijging betekent van 3,3 miljard naar 4,9 miljard in 2029 en 6,1 miljard in 2023.

Ook wil Embuild dat de federale regering sociale dumping aanpakt door geen overbodige regels  meer in het leven te roepen en de bestaande wetgeving efficiënt toe te passen. Eerder dan het uitwerken van nieuwe sancties of regelgeving, moet de bestaande regelgeving correct gehandhaafd worden.

De toekenning van overheidsopdrachten mag geen race-to-the-bottom worden, zo stelt de bouwassociatie nog. "De gunning van overheidsopdrachten aan de offerte met de laagste prijs valt niet langer te verzoenen met de huidige uitdagingen van de bouwsector", stelt Embuild.

De verschillende regio's in het land moeten vooral werk maken van efficiëntere vergunningsprocedures en de investeringen verhogen. Hoewel in Vlaanderen reeds stappen gezet zijn naar efficiëntere procedures, stelt Embuild dat "de vergunningsprocedure complexer is dan ooit". "Dat zet de rechtszekerheid onder druk. Denk maar aan de toenemende milieuwetgeving, of de vele beroepsmogelijkheden." Embuild pleit voor een taskforce op Europees niveau dat de Europese natuurherstel- en habitatrichtlijnen helpt bij te sturen tijdens het voorzitterschap van België.

Embuild hoopt ook dat Vlaanderen de overheidsinvesteringen optrekt: van 3,3 procent van het bruto regionaal product vandaag, naar 4,5 procent in 2029 en 5 procent in 2034. Op die manier moet de betaalbaarheid van Vlaamse woningen gegarandeerd blijven. Ook pleit de organisatie op Vlaams niveau voor een borgstelling van een deel van de hypothecaire lening van gezinnen die een woning willen aankopen, vooral om de middenklasse te ondersteunen. In ruil daarvoor wil Embuild een duit in het zakje doen om de Vlaamse werkzaamheidsgraad naar 80 procent op te trekken, Embuild belooft dat de bouwsector 20.000 jobs kan aanleveren.

Om een "ongeziene" Brusselse wooncrisis te vermijden moeten er 500.000 woningen gerenoveerd worden. Om dat te doen moet er ingezet worden op het versterken van bestaande publiek-private partnerschappen, zoals Renolution. De stijging van de huisvestingskosten in Brussel moet ook gedrukt worden. Deze kosten zijn met 30 procent gestegen in de periode 2014 tot 2021, en wordt gezien als een verklaring waarom vele Brusselse gezinnen en particulieren de hoofdstad verlaten.

Waar andere regio's reeds met langdurige administratieve procedures te maken hebben, spant Brussel de kroon. Potentiële investeerders laten Brussel links liggen als gevolg van "een complex, kostbaar en onzeker" bouwproject. Zo zouden de administratieve beheerskosten in Brussel tot wel tien keer hoger liggen dan in Vlaanderen en Wallonië. 

"Dit leidt tot een vermindering van de economische activiteit, banenverlies en een vermindering van de financiële toegankelijkheid van de woningen voor Brusselaars", duidt Jean-Christophe Vanderhaegen, directeur-generaal van Embuild.brussels. Vanderhaegen pleit dan ook voor een dringende administratieve vereenvoudiging.